Arbeidsmigratie staat de laatste tijd flink in de schijnwerpers – onder meer binnen het bredere debat over migratie tijdens de recente verkiezingscampagne. Maar hoe terecht zijn alle bezwaren? En kunnen we überhaupt wel zonder internationale medewerkers? In dit verhaal een uitleg waarom arbeidsmigranten hard nodig zijn voor onze welvaart en economie.
De cijfers op een rij:
- Eind 2023 telde Nederland 114 vacatures per 100 werklozen;
- Er stonden 416 duizend vacatures open;
- Begin 2023 waren er tussen de 200 en 400 duizend mensen uit de EU aan het werk in Nederland;
- Een derde daarvan was vrouw en meer dan de helft jonger dan 34 jaar;
- Het grootste deel (40%) kwam uit Polen, gevolgd door 16% uit Roemenië en 10% Bulgaren.
Hoe staat het ervoor op de Nederlandse arbeidsmarkt? De oververhitte situatie van met name 2022 is weliswaar iets afgekoeld, maar dat wil niet zeggen dat er nu medewerkers in overvloed zijn. Integendeel: eind 2023 waren er nog steeds 114 vacatures per 100 werklozen. Er stonden maar liefst 416 duizend vacatures open (cijfers: CBS). De vooruitzichten zijn bovendien niet heel rooskleurig. Met name de toenemende vergrijzing zorgt ervoor dat de arbeidsmarkt de komende jaren onder druk zal blijven staan.
Structureel krappere arbeidsmarkt
Mede door die vergrijzing zal het aantal mensen dat beschikbaar is voor de arbeidsmarkt naar verwachting vanaf 2025 stagneren, terwijl de vraag naar mensen steeds verder toeneemt. Dat blijkt uit een onderzoek van het UWV, eind 2023. Dit kan zorgen voor een structureel krappe arbeidsmarkt. In 2035 is bijna een kwart van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder – tegen ongeveer een vijfde in 2022. De pensioneringsgolf houdt nog tot 2040 aan, waarmee de verhouding tussen werkenden en 65-plussers steeds ongunstiger wordt.
Nu al voorbereiden
Werkgevers moeten zich er nu op voorbereiden dat ze dezelfde hoeveelheid werk met minder mensen moeten doen, aldus het UWV. Dat vraagt om creatieve oplossingen zoals het aanboren van nieuw talent, het anders organiseren van werk en het langer behouden van mensen voor de arbeidsmarkt. Een andere oplossing: het inzetten van internationale medewerkers.
Toename arbeidsmigranten
Het aantal arbeidsmigranten uit de EU die in 2023 aan het werk waren in Nederland, is nog niet helemaal berekend en hangt ook af van de definitie die je hanteert. Volgens cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid waren er begin 2023 ruim 206 duizend mensen uit de EU aan het werk in Nederland. De ABU en NBBU gaan zelfs uit van zo’n 400 duizend arbeidsmigranten. Van deze groep is ongeveer een derde vrouw en meer dan de helft was in 2022 jonger dan 34 jaar. Ongeveer 50% werkt in opdracht van een uitzendbureau. De logistiek, tuinbouw en voedingsindustrie zijn de sectoren waar de meeste arbeidsmigranten in 2022 aan de slag waren. Veruit het grootste deel van de arbeidsmigranten (40%) komt uit Polen, gevolgd door Roemenië (16%) en Bulgarije (10%).
Wrevel en reacties
De groei van het aantal internationale medewerkers in Nederland leidt er ook toe dat zij steeds meer in de belangstelling komen te staan. Misstanden rondom bijvoorbeeld de behuizing halen regelmatig de media, zorgen voor wrevel bij de lokale bevolking en leiden uiteindelijk ook tot een reactie in de politiek. Rondom de verkiezingen eind 2023 pleitten meerdere partijen voor het terugdringen van de komst van migranten naar Nederland, waaronder ook arbeidsmigranten.
Arbeidsmigranten blijven nodig
Arbeidsmigranten leveren daarentegen ook veel meerwaarde, aldus de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050 begin 2024. De commissie onder leiding van Richard van Zwol schrijft in haar rapport dat een gematigde groei van de bevolking tot 2050 essentieel is voor de brede welvaart in ons land. Om voor iedereen wonen, zorg en onderwijs toegankelijk te houden en de leefbaarheid te bevorderen is ‘een kwalitatief hoogwaardige economie nodig’. Volgens de commissie kan Nederland in de toekomst niet zonder arbeidsmigratie. Arbeidsmigranten blijven nodig voor de hoogwaardige, duurzame economie die Nederland wil zijn en om de personeelstekorten in vitale sectoren tegen te gaan.
Internationale medewerkers via AB Werkt
Omdat we zien dat het volume Nederlandse arbeidskrachten daalt, zet ook AB Werkt stevig in op internationale medewerkers. Algemeen directeur Jack Janssen: ‘Via internationale recruiters richten we ons met name op Poolse en Roemeense arbeidskrachten. We proberen ook mensen langer aan ons te binden die via ons aan de slag zijn geweest en tevreden zijn. Bijvoorbeeld door het seizoenswerk te verlengen of contact te houden en hen weer terug te vragen. Door het opzetten van een pool kunnen we zoveel mogelijk continuïteit bieden.’
AB Werkt vindt het erg belangrijk dat internationale medewerkers een goede (t)huissituatie hebben. We maken gebruik van (middel)grote locaties die aan hoge eisen voldoen: het is er netjes en comfortabel en de kwaliteit is hoog. Al onze huisvestingslocaties zijn SNF-gecertificeerd. Dit is een keurmerk dat staat voor degelijke huisvesting.
Onbezorgd arbeidsmigranten inzetten? Tips voor werken met internationale werknemers