Agrariërs zijn doorzetters, maar helaas ook vaak binnenvetters. Praten over té hoge werkdruk in de wei of met stress en depressie, dat is vaak lastig. Psychische problemen lopen hierdoor op. Dit is te zien aan de suïcidecijfers, die onder agrariërs en bovengemiddeld hoog zijn. En ook de erfbetreders merken het. Hoe krijg je weer rust?
Laten we bij de cijfers beginnen. Hou je vast, die zijn pittig. Het risico dat agrariërs depressief of suïcidaal worden is hoog. 113 Zelfmoordpreventie becijferde dat het aantal suïcides tussen 2013 en 2016 steeg van 12,5 naar 17,4 op elke 100.000 agrariërs. Dit terwijl het landelijke gemiddelde lager ligt, en in die periode nauwelijks steeg: van 11,2 tot 11,3. Waar de verschillen vandaan komt is geen geheim. De druk op de sector neemt toe. Onder meer door economische onzekerheid, grote bedrijfsrisico’s en de stikstofcrisis.
Werk als hobby
Mensen in loondienst hebben ten minste nog een aantal vrije dagen; die zijn in feite verplicht.
Agrariërs hebben deze ‘rustplicht’ meestal niet. En ze zien hun werk vaak als hobby. Ze hebben er veel plezier in en zijn heel betrokken. Hierin schuilt het gevaar dat het belang van vrije tijd wordt onderschat. Even een avond níet aan het bedrijf of de dieren denken. Een moment sporten of sport kijken, afspreken met familie of vrienden, aandacht voor het gezin of simpelweg een moment om achterover te leunen en de lange termijnvisie te overdenken. In plaats daarvan voert de boventoon om eerder aan een werkdag te beginnen, en ‘m pas laat af te sluiten. Iemand tijdelijk laten invallen als het te druk wordt, daaraan wordt niet vaak gedacht.
De prijs van passie
De doorzettersmentaliteit van agrariërs brengt hun passie en betrokkenheid aan het licht, maar heeft natuurlijk ook een keerzijde. Er zijn steeds meer gevallen van arbeidsongeschiktheid door psychische klachten. Denk aan overspannenheid, oververmoeidheid tot zelfs een burn-out. Simpelweg omdat niet tijdig wordt ingegrepen in het proces van alsmaar doorwerken. En dan kan het zomaar ineens te laat zijn. Een extra gevaar is dat op psychische klachten vaak een taboe rust. We praten er niet vrijuit over, maar stoppen de werkdruk in de wei het liever in de doofpot.
Zo help je jezelf
Wat kun je als agrariër eigenlijk zelf doen? Open staan voor hulp, natuurlijk. Daarnaast is het de kunst om tijdig aan te voelen wanneer de maat vol is. Is dat het geval, reageer er dan op. Ga bijvoorbeeld structureel een dag minder werken, of ‘verplicht’ jezelf ook om op gezette momenten vakantie of korte breaks te nemen. En weet: er is niets mis mee om af en toe een stapje terug te doen. Zo kun je er vervolgens weer twee vooruitzetten. Hard werken is goed voor je bedrijf, maar over fysieke en mentale grenzen gaan is dat niet. Een langdurige afwezigheid, bijvoorbeeld door een burn-out, heeft veel meer negatieve impact op de bedrijfsvoering dan tijdelijke vervanging op de momenten dat het jou uitkomt.
Nu vervanging nodig?
Herken je jezelf in bovenstaande situatie of wil je meer weten? Als de werkdruk te hoog is, kan AB Werkt helpen met vervanging. Voor korte en langere termijn, een hele week of een paar uur per dag. Neem contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. Bel 088 – 99 11 501, mail naar bedrijfsverzorging@ab-werkt.nl.
Jouw bedrijf in vertrouwde handen?
Dit verhaal is deels gebaseerd op informatie uit het NRC-artikel Boeren zijn vaker depressief, ‘onzekerheid en kritiek knagen aan je’, verschenen op 20 mei 2021.