Het moment waar veel bedrijven tegenop zagen, is aangekomen: vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid via de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA).
Voor veel bedrijven die werken met zzp’ers betekent dit dat ze hun huidige werkrelaties kritisch onder de loep moeten nemen om boetes en aansprakelijkheid voor loonheffingen en sociale premies te voorkomen.
Maar waar moet je dan allemaal op gaan letten? In dit artikel leggen we uit wat er verandert en hoe je jouw bedrijf kunt voorbereiden.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Er is sprake van schijnzelfstandigheid wanneer iemand op papier als zelfstandig ondernemer werkt, maar in de praktijk eigenlijk als werknemer functioneert. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de zzp’er niet zelf kan bepalen hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd. In feite is er dan sprake van een verkapt dienstverband.
Wat verandert er per 1 januari 2025?
Het belangrijkste verschil is dat de Belastingdienst actief gaat handhaven. Het handhavingsmoratorium, dat sinds 2016 van kracht was, wordt opgeheven. Dit betekent concreet:
- De Belastingdienst kan correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen opleggen
- Deze kunnen met terugwerkende kracht tot maximaal vijf jaar worden opgelegd
- In het eerste jaar (2025) worden nog geen vergrijpboetes opgelegd aan bedrijven die aantoonbaar werken aan het oplossen van schijnzelfstandigheid
Hoe beoordeel je of er sprake is van schijnzelfstandigheid?
Als je met zzp’ers werkt zijn er een paar belangrijke zaken die je in jouw bedrijf moet controleren. Kijk daarom kritisch naar de volgende aspecten:
Gezagsverhouding:
- Heeft de zzp’er vrijheid in de uitvoering van het werk, of krijgt de zzp’er gedetailleerde instructies over hoe het werk moet worden uitgevoerd? Zelfstandigheid betekent dat de zzp’er de werkzaamheden op eigen manier kan inrichten.
- Gebruikt de zzp’er zijn eigen gereedschap, apparatuur, of voertuigen om het werk te verrichten? Werken met de middelen van de opdrachtgever kan wijzen op een gezagsverhouding.
Economische zelfstandigheid:
- Is de zzp’er niet te afhankelijk van jouw bedrijf? Werkt de zzp’er ook voor andere bedrijven of alleen voor jou? Hoewel het tegenwoordig is toegestaan om voor één opdrachtgever te werken, moet dit wel binnen de kaders van de Wet DBA passen.
- Volgt de zzp’er opleidingen die voor de uitvoering van het werk nodig zijn en worden deze door jouw organisatie geïnitieerd en betaald, dan kan dat wijzen op schijnzelfstandigheid.
- Eigen planning en werkwijze: Kan de zzp’er zelf bepalen wanneer en hoe het werk wordt uitgevoerd?
- Is het uurtarief van de zzp’er ontstaan uit onderhandeling of door u als opdrachtgever bepaald? Zijn er bijvoorbeeld meerdere zzp’ers in jouw bedrijf werkzaam die allen hetzelfde uurtarief hebben, dan is er geen sprake van ondernemerschap vanuit de zzp’er en kan duiden op schijnzelfstandigheid.
Duur van de opdracht:
- Hoelang duurt de samenwerking met de opdrachtgever? Langdurige, exclusieve opdrachten kunnen een signaal zijn van een dienstbetrekking.
Wat kun je doen om risico’s te beperken?
- Evalueer bestaande contracten
Beoordeel alle lopende zzp-overeenkomsten en pas deze waar nodig aan. Een overeenkomst waarin wordt vastgelegd dat de zzp’er zelfstandig werkt, is een hulpmiddel, maar de praktijk blijft doorslaggevend.
- Gebruik modelovereenkomsten
Werk met door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten. Let op: deze bieden alleen bescherming als de praktijk overeenkomt met wat op papier staat.
- Maak duidelijk onderscheid
Zorg dat zzp’ers ander werk doen dan jouw werknemers in loondienst. Dit helpt om de schijn van een dienstverband te voorkomen.
- Vermijd risicovolle constructies
Wees voorzichtig met langdurige contracten en exclusiviteitsafspraken, aangezien deze kunnen wijzen op een verkapt dienstverband.
Alternatieven voor zzp-constructies
Als u twijfelt of een zzp-constructie wel passend is, kun je overwegen om:
- Een tijdelijke arbeidsovereenkomst aan te bieden
- Te werken met een payrollconstructie
- De opdracht anders in te richten, zodat deze wel voldoet aan de zelfstandigheidscriteria
Conclusie
De aanscherping van de Wet DBA vraagt om actie van bedrijven die werken met zzp’ers. Door nu jouw arbeidsrelaties te evalueren en waar nodig aan te passen, voorkom je problemen in de toekomst. Begin op tijd met het doorlichten van jouw zzp-contracten en overweeg of alternatieve constructies in sommige gevallen beter passen.