Pionieren? Dat zit tuinderij De Waog in het bloed. Als een van de eersten in het land gingen ze over op biologisch. Toen was het behelpen, nu lopen ze voorop. En werken op het land is sindsdien flink veranderd. ‘Technologie is er volop’, vertelt boer Joep. ‘Maar het blijft aanpoten.’
Kijk om je heen op de akkers van De Waog, en je ziet dat deze boer met twee benen in de 21e eeuw staat. Het Wiedbed rijdt op niets dan zonne-energie, tractoren vinden zonder bestuurders feilloos hun weg over het veld en de schuren blinken van de zonnepanelen. Dat wiedbed is interessant: het is een soort kar waar je in kunt liggen om makkelijk het onkruid tussen de planten weg te plukken. De Waog ontwikkelde het idee zelf. Net als hun “zoete bataatrooier”. De eerste machine in Europa die helpt om zoete bataat(aardappelen) te oogsten.
…Eindelijk heel logisch
Joep runt de tuinderij in Limburg samen met zijn ouders. Pioniers, die al in 1980 overgingen op biologisch boeren. ‘In die tijd was er nog nauwelijks afzetmarkt’, weet hij. ‘Het was klein, lokaal en, nou ja, voor de geitenwollensokkenmensen zeg maar.’ Vandaag is dat natuurlijk heel anders. Biologisch is logisch geworden, ook voor gewone supermarkten en consumenten. Met alle kansen en schaalvergroting van dien. Maar om al die tijd te overleven was volharding nodig. ‘Moet je nagaan: elf keer zagen mijn ouders hun afnemers failliet gaan.’
Handen aan het bed
Ondanks het succes in de biologische sector, is het enthousiasme vanuit de arbeidsmarkt laag. Joep doet daarom wat hij kan om het zijn mensen naar de zin te maken. Een eerlijk loon, waardering voor het werk en innovatie in apparatuur. ‘Dat laatste is belangrijk, maar technologie verlicht het werk slechts ten dele’, geeft hij toe. ‘Machines zorgen vooral dat er mínder mensen nodig zijn. Kijk maar naar mijn tractor. Die heeft gps en rijdt zelf zijn ronde, zonder bestuurder. De chauffeur gaat mee achter op de tractor om te planten. Vroeger zaten er vier planters achterop, die vier plantenrijen vulden. Nu heb ik voor vier rijen genoeg aan twee man, dus daarmee besparen we 3 mensen! Die 2 mensen op de machine moeten dus wel hard doorwerken. Of beter: aanpoten!’
Toch doet boer Joep zichzelf tekort. Met machines als zijn zoete bataatrooier maakt hij het boerenleven wel degelijk comfortabeler. En dankzij alle verschillende gewassen van De Waog – Joep somt zó een stuk of vijftig soorten op – is het werk gevarieerd.
Ken je kracht
Gevraagd naar de toekomst, blijft Joep optimistisch. En niet zo fúturistisch als je misschien zou denken. ‘Een bedrijf vol robots en zónder mensen, dat zie ik niet voor me. Natuurlijk, hoe minder mensen er willen werken, hoe meer we gedwongen zijn om te automatiseren. Maar dat heeft ook een keerzijde: iedereen kan het dan. Dat hebben we al gezien in de witlof en de champignons. Wij onderscheiden ons met een enorm gevarieerd aanbod van versproducten. Dat is mensenwerk, en dat blijft het hopelijk nog heel lang.’